NIE BĘDZIESZ MI MÓWIŁ CO MAM CZYTAĆ

W wolnym kraju żyjemy przecież, dajcie spokój.

Jestem jeszcze w technikum, więc problem szkolnych lektur nadal mnie dotyczy- a zmagam się z nim już od jakichś jedenastu lat. Mówię problem, bo tym właśnie są lektury, dla mnie i dla większości uczniów. Warto wspomnieć, że jestem osobą bardzo lubiąca czytać i od małego dosłownie połykam książki. Lubię czytać. Zdarzało mi się, że potrafiłam kilkuset stronicową pozycję przeczytać od deski do deski w jeden dzień. Że zarywałam nocki tylko po to, żeby doczytać „jeszcze jeden rozdział” i jakimś cudem robiła się nagle piąta rano. Kiedy książka mi się spodoba czytam wszędzie gdzie tylko mogę i nic nie jest w stanie mnie od niej oderwać. Nigdy nie zdarzyło mi się to jednak z lekturą szkolną, do tego stopnia są w stanie zachwycić mnie tylko książki, które wybiorę sama dla siebie.

W podstawówce czytałam chyba każdą lekturę, ale miałam wtedy bardzo dużo czasu na wszystko; uroki bycia dzieckiem. Miałam czas na to, żeby zająć się lekturą, skończyć jakąś książkę, którą sama dla siebie wybrałam, obejrzeć bajkę, i jeszcze polatać po ogródku z kijkiem udając, że to miecz, albo pograć na ulicy w palanta- i to wszystko do momentu powrotu ze szkoły, do czasu „aż się nie ściemniło” (taka uniwersalana godzina powrotu do domu gdy Twój wiek jest jeszcze jednocyfrową liczbą) .Wraz z wiekiem czasu było coraz mniej,  książki coraz grubsze, a mnie coraz bardziej zniechęcało to do czytania- nie tylko lektur, ale czytania w ogóle.  No bo, gdyby ktoś kazał Ci jeść lody z pistoletem przy skroni, to jakby Ci smakowały? Pomijając już fakt, iż oprawca nie weźmie pod uwagę, że wolisz waniliowe od czekoladowych. Te waniliowe może byś jeszcze przełknął, nawet z przymusu.

Po co czytamy lektury?- pytam zawsze moich polonistów. Żeby zachęcić dzieci do czytania- dostaję w odpowiedzi. Żeby pokazać im jak duże wartości niesie ze sobą książka. Żeby utrwalić w śmiadomości młodego pokolenia dzieła tak wybitnych twórców jak Mickiwiecz, Sienkiewicz, Słowacki, Prus… Okej, rozumiem. Zakorzenianie polskości i tak dalej. Ale dlaczego nikt nie weźmie pod uwage, że historii Polski uczymy się już… no cóż… na historii? Od tego ten przedmiot przecież jest. Dlaczego nikt nie weźmie pod uwagę, że wszyscy Ci autorzy żyli w na tyle odległych od naszych czasach, że język użyty przez nich w ich dziełach jest pełen archaizmów i znacznie utrudnia odbiór już i tak nudnego tematu przez współczesną młodzież? Dlaczego wciska się na siłę dzieciom książki ponad ich poziom?

Pamiętam okres mniej więcej trzeciej klasy podstawówki. Ja z namiętnością zaczytywałam się w kilkudziesięcio-tomowych skandynawskich sagach, a niektórzy nadal mieli problemy z połączeniem literek tak, żeby uformować słowo. Niektórzy mają z tym problemy do dzisiaj i nazywają to dysleksją, ale mniejsza o to. Jakoś sobie nie wyobrażam, żeby dzieciak, któremu odczytanie jednego zdania zajmuje dłuższą chwilę, chciał czytać ksiązki skłądające się z setek tysięcy takich zdań, które w dodatku zawierają nieznane mu słowa. Nie mówię, że ma nie czytać takie dziecko w ogóle- przeciwnie, im więcej będzie czytało, tym lepiej, polepszy w ten sposób swoje zdolności, ale niech czyta coś, co jest dostosowane do jego poziomu. Z nauką czytania jest jak z nauką pływania. Niby rzucenie kogoś na głeboką wodę jest znacznie szybszą i skuteczniejszą metodą, ale zawsze istnieje ryzyko utonięcia.

Sama się kiedyś rzuciłam na głeboką wodę i zrobiłam sobię sporą krzywdę. Mając jedenaście lat postanowiłam, że przeczytam Władcę Pierścieni. Książka napisana zdecydowanie nie dla odbiorcy mojego pokroju. Do Tolkienowskiej twórczości tak się zraziłam, że po książkę już nigdy więcej nie sięgnęłam, mimo iż sam świat przedstawiony wykreowany przez tego pana  i stworzoną przez niego historię bardzo lubię.

Moi poloniści mają też tendencję powtarzać, że gdyby nie lektury szkolne niektórzy nie czytaliby w ogóle niczego. Ekhem. Pani profesor? Oni nadal nie czytają niczego. Nawet pieprzonego streszczenia. I nie zauważy tego Pani, jeśli ktoś jest dość inteligentny. Wiem, bo sama nie czytam już lektur, mniej więcej od trzech lat. A z testów na ich temat zawsze dostaję piątki.

Czytam za to dużo innych książek.I nieskromnie przyznam, wiem jak to na mnie działa. Wiem, że każda przeczytana ksiązka w jakis minimalny sposób zwiększa zasób mojego słownictwa, kształtuje styl mojego pisania, pozwala mi tworzyć bardziej poprawne zdania. Wiem, że wpływa to na moją inteligencję, na zdolność logicznego myślenia, w dużej mierze także na charakter. Uczę się, poznaję świat dzięki ksiażkom, ale zwiększają one także moją chęć ruszenia się z domu i zobaczeniu prawdziwego życia, nie tego zamkniętego pomiędzy literami. Ksiązki rozbudzają we mnie ciekawość, karmią wewnętrzne dziecko, które we mnie siedzi i marzy, że któregoś dnia stanie do walki ze smokiem. Albo wyhoduje sobie własnego.

Żadna czytana z przymusu lektura mi tego nie da. Przyniesie jedynie frustrację, związaną ze świadomością, że zamiast czytać opisany trzynastozgłoskowym wierszem zajazd na Litwie mogłabym robić tysiąc innych rzeczy, które interesują mnie bardziej i które w jakiś sposób pomogą mi się rozwinąć.

Poza tym, oczekiwania nauczycieli wobec uczniów czytających lektury są także bardzo abstrakcyjne. Test z wiedzy- no dobra, jakos trzeba sprawdzić, czy dzieciak przeczytał. Ale można to zrobić pytając o ogólny sens utworu, ewentualnie o jakieś pierdoły, których raczej nie ma w streszczeniu, ale też są dośc łatwe do wyłapania. Lalka- powieść cholernie rozbudowana, z dziesiątkami bohaterów, z których każdy ma swoją historię. Ignacy Rzecki- bohater może nie dalekoplanowy, ale też nie bardzo jest istotny, na mature wystarczy pewnie wiedzieć, że ktoś taki był i w miare kojarzyć jego nazwisko. Miał psa- to musisz już wiedziec na teście z wiedzy o lekturze na lekcji języka polskiego. Musisz tez wiedzieć, że ten pies był pudlem i nie miał oka. Bo bez tej informacji jestes w czarnej dupie. Jezu, nie zwracam uwagi na takie szczegóły nawet jak czytam książkę z własnej woli. Opowiedzieć potrafię tylko ogólny sens i przytoczyć kilka scen, które wywarły na mnie największe wrażenie, ale bez przesady.

Najlepsze i tak jest to, że mimo tego wszystkiego  nauczyciel zada mi wypracowanie na temat Dlaczego warto czytać lektury szkolne?. Nie Czy warto czytać lektury szkolne?– tu mogłabym jeszcze wyrazić swoją opinię na ten temat, tak, jak zrobiłam to powyżej- ale Dlaczego…?; stanowisko, które mam przyjąć zostaje mi z góry narzucone, a ja musze wymyślać argumenty na poparcie czegoś, z czym kompletnie się nie zgadzam. Pozdrawiam polski system szkolnictwa, robicie to dobrze.

Jeśli spodobało Ci się w Podziemiu,  zachęcam do zostania na dłużej. Miejsca jest dosyć.Tutaj możesz podnieść kciuk w górę i pokazać, że podoba Ci się moja twórczość, oraz być na bieżąco z nowymi wpisami.